Hier haken we in op data uit het leven en werk van M.C. Escher, kriskras door de tijd maar toch actueel. Geniet het hele jaar door van achtergrondverhalen, anekdotes en weetjes over deze fascinerende kunstenaar.
De bevrijding van mei 1945 werkte verlossend voor alle Nederlanders die geleden hadden onder vijf jaar Duitse bezetting. De euforie was enorm, ook bij Maurits Escher. Geheel tegen zijn gereserveerde aard in stond hij op 7 mei te juichen op de Brink waar duizenden Baarnaars samen waren gekomen. Na jaren van gedwongen onthouding wierpen hij en Jetta zich op een buffet van kunst, uit gaan en lekker eten. Met werken had hij nog wat moeite en hij beperkte zich ook tot het afdrukken van oude prenten.
De bladzijde voor de eerste week van januari 1942 vulde Escher niet met afspraken maar met een lijstje. Hij noteerde voortdurend lijstjes in zijn agenda, van boodschappen en treintijden tot lijsten van verkocht werk en het gewicht van hemzelf en zijn gezin, maar dit was een heel bijzonder lijstje. Het bevatte de namen van de kunstenaars die toegetreden waren tot de op 25 november 1941 opgerichte Kultuurkamer. In Duitsland zelf was op 22 september 1933 de Reichskulturkammer opgericht door propagandaminister Joseph Goebbels. Ook de Nederlandse variant moest ten dienste staan van de bezetter en zijn nationaalsocialistische ideologie. Trefwoorden waren nationalisme, verbondenheid met land en volk, historisch besef, uitbannen van ′ontaarde, ongezonde, onnatuurlijke creativiteit′ en een ′positief-Germaanse houding′. Elke kunstenaar die wilde exposeren, publiceren of musiceren moest er lid van zijn. Joden waren uitgesloten. Wie lid werd, verklaarde zich formeel akkoord met de politiek van de bezetter.
2018 is bijna voorbij. Op Facebook en in deze sectie brachten we het afgelopen jaar elke week een verhaal over het leven en het werk van M.C. Escher. Alle beelden die we daarin hebben gebruikt hebben we verzameld in deze video. Bedankt iedereen voor de aandacht dit jaar en op naar een net zo rijk gevuld 2019!
In het najaar en de winter van 1930-1931 werkte Escher de schetsen en foto's uit die hij in het voorjaar had gemaakt tijdens een reis door de Italiaanse provincies Campanile en Calabrië, samen met zijn vrienden Giuseppe Haas-Triverio, Roberto Schiess en Jean Roussett. De houtsnedes en litho’s die ervan maakte, dragen de poëtische namen van de plaatsen die hij had bezocht: Palizzi, Morano, Pentedatillo, Stilo, Scilla, Tropea, Santa Severina, Rocco Imperiale, Rossano.
Van het bergplaatsje Pentedatillo was hij zo onder de indruk dat hij er twee houtsnedes en een litho van maakte.
Voor velen is Escher de meester van de illusies. Een tovenaar op papier die je met zijn onmogelijke constructies en wonderlijke metamorfoses inpakt waar je bij staat. Wat hij maakt, kan niet bestaan. Al zie je het met eigen ogen. Toch is dat niet altijd het geval. Escher was inderdaad gefascineerd door de illusies die het platte vlak op kon roepen, maar soms wilde hij ook gewoon de schoonheid in de werkelijkheid laten zien. Drie Werelden is daar een van de mooiste voorbeelden van.
Onder dezelfde titel als de overzichtstentoonstelling in 1968, werd op 23 november 1971 het boek De werelden van M.C. Escher gelanceerd in het Haagse Gemeentemuseum. Op 10 december ontving de kunstenaar zelf het eerste exemplaar in het Rosa Spier Huis in Laren. Voordat hij dit deed was al duidelijk dat het boek een enorm succes zou gaan worden. De Commissie voor de Collectieve Propaganda van het Nederlandse boek (CPNB) had het uitgeroepen tot 'Boek van de maand'. Uitgeverij Meulenhoff had gemikt op veertigduizend exemplaren, maar verhoogde de oplage al snel tot vijftigduizend. Toch waren ook die al uitverkocht voordat het boek in de boekhandel beschikbaar was. Opnieuw werd de oplage verhoogd, ditmaal tot vijfenzeventigduizend, maar binnen een maand waren ook die allemaal verkocht. Voor een intekenprijs van ƒ 12,50 kregen kopers een boek met 5 inleidingen, een bibliografie, een overzicht van Eschers voornaamste tentoonstellingen en lezingen en 270 afbeeldingen (waarvan 8 in kleur) met bijschriften. Een koopje.
Op 4 december 1988 overleed de grafisch ontwerper Gerd Arntz. Hij was een van Eschers beste vrienden. Met zijn karakteristieke stijl als graficus was Arntz een buitenstaander onder zijn vakgenoten. Net als Escher. Beide 'buitenstaanders' waardeerden elkaars werk. De twee onderhielden jarenlang een briefwisseling waarin ze ervaringen en ideeën uitwisselden en elkaars werk becommentarieerden. Ook kwamen ze bij elkaar thuis en Arntz bleef Escher tot aan diens dood in 1972 bezoeken in het Rosa Spier Huis.
Op 24 november 1960 werd de schrijverswerkplaats Oulipo opgericht. Het staat voor 'Ouvroir de Litterature Potentielle' ofwel de 'Werkplaats voor Mogelijke Literatuur'. Het is een los verband van Franstalige schrijvers en wiskundigen die literaire werken maken die aan bepaalde voorwaarden of beperkingen onderhevig zijn. Het gebruik van dit soort beperkingen was niet nieuw (schrijvers als Edgar Allan Poe, Lewis Carroll, James Joyce, Ferdinand de Saussure en Gertrude Stein werkten er al mee), maar het is wel de eerste keer dat het zo georganiseerd gebeurde.
Escher was gek op de grillige en verticale landschappen die hij aan trof in de Abruzzen en Calabrië, aan de Amalfitaanse kust, op Sicilië en op het Franse eiland Corsica. Hij heeft deze streken vele jaren achter elkaar en op talloze manieren doorkruist. Met zijn schetsblok in aanslag beklom hij de Corsicaanse toppen, daalde hij af naar de zee bij Amalfi, wandelde hij door de ruige berggebieden in de Abruzzen en Calabrië en trotseerde hij de hitte van Sicilië. Maar er was één plaatsje waar hij steeds naar terug bleef keren: Atrani.
Van 14 november tot 14 december 1950 had Escher een tentoonstelling in de Amsterdamse galerie Le Canard. Hij exposeerde daar samen met zijn collega-graficus Harry van Kruiningen. Op de uitnodigingskaart stond een vignet met duiveltjes afgebeeld, een houtgravure die Escher speciaal voor de tentoonstelling had gemaakt. Hij liet er, zoals ook op de kaart te lezen is, grafiek en een handgeweven wandtapijt zien.