Viervlak-planetoïde

Rond 1946 raakte Escher gefascineerd door strakke meetkundige ruimtefiguren. Hij was geboeid door de regelmaat en de noodzakelijkheid van deze vormen, die voor de mens geheimzinnig en niet helemaal te doorgronden zijn. Hij werd daarin gestimuleerd door zijn halfbroer, de geoloog prof. dr. Berend George Escher, die hem een exemplaar van zijn standaardwerk Algemene Mineralogie en Kristallographie (1935) gaf.

Escher maakte vanuit die fascinatie zowel hele kleine werelden (kristallen) als hele grote (sterren en planeten). Een van de mooiste planeten is Viervlak-planetoïde uit april 1954. Deze enorm gedetailleerde houtsnede laat een tetraëder (regelmatig viervlak) in de ruimte zien. De bewoners hebben elk vak van deze planeet zoveel mogelijk benut en terrasvormig bebouwd. In zijn eigen publicatie M.C. Escher: Grafiek en tekeningen uit 1959 omschreef hij de prent zo:

“Dit door mensen bewoonde wereldje heeft de vorm van een regelmatige tetraëder en is omgeven door een bolvormige dampkring. Van de vier driehoekige vlakken die het lichaam begrenzen zijn er twee zichtbaar. De ribbe die hen scheidt deelt de voorstelling in twee helften. Alle verticalen, de muren der huizen, de bomen, de mensen, staan naar het lichaamsmiddelpunt, kern van de zwaartekracht, toegericht en alle horizontale vlakken: de tuinen, de wegen en de waterspiegels van vijvers en kanalen, zijn fragmenten van bolvormige schillen.”

Alsof een mythische, maar aan de mens verwante beschaving een eigen miniwereld heeft geschapen.